art gallery khatgram
تاریخچه نقاشی خط

تاریخچه نقاشیخط

کارشناسی نقاشیخط تذهیب سلجوقی

نقد هنر امروز

تعریف نقاشی

مدرنیسم یا عقب افتادگی

site artworks khatgram

خلق یک اثر هنری بوسیله بهانه ای بنام ( نقاشی ) و تمامی تکنیک های نهفته در آن که تنها بوسیله ی ممارست ها و تمارین خوشنویسی تکامل می یابد و به این صورت یک اثر نقاشیخط خلق خواهد شد .

انواع تابلو های نقاشیخط :
تابلو های دکوراتیو : که معمولا هیچگونه معنا و مفهومی ندارند و صرفا بجهت زیبایی برای یک دیوار آنها را خلق میکنند .
تابلو های هنری و مفهومی : که معمولا در این آثار خطوط بطور کاملا صحیح و بیشتر بوسیله قلم نی خوشنویسی طراحی ابتدایی کار یا تمام کار انجام شده است و اصول و قواعد و علم و تجربه هایی سنگین و نیز با مفهومی عمیق همراه است که نتیجه آن در همان طراحی اولیه کار شما برای شروع هویدا میباشد .

آیتم های اصلی که در یک تابلو نقاشیخط برای ارائه و رسم آن باید آموخته و تمرین شود تا طراحی در ابتدای کار شکل بگیرد :

  1. خوشنویسی و شناخت ترکیب حروف یا حسن تشکیل حروف در ریتم یک تابلو نقاشی خط .
  2. نقاشی و نگارگری به نحوی که تمام پرسپکتیو ها و رسم ان برای دانشجو بطور کامل طی تمارین مستمر قابل اجرا و بدون ایراد شده باشد .
  3. تذهیب و و گل و مرغ شناخت کامل خطوط کرسی در تذهیب و شناخت کامل گلهای نهفته در تذهیب و گل و مرغ و اجرای کامل انها با تمارین مستمر .
  4. شناخت و مطالعه کامل در رابطه با ابزار آلات نقاشی و خوشنویسی .

برای خلق یک اثر نقاشیخط در ابتدای کار نیاز به یک طراحی است که بدون داشتن دانش و مطالعه لازم در رابطه با این عناصر غیر ممکن است مگر آنکه قرار باشد آثار دکوراتیو و در کمترین زمان ممکن خلق کنیم – که امروزه اصول پایه و اصلی و مبانی و عناصر اصلی مربوط به ترکیب و فضاسازی در خوشنویسی و هنر اصیل برای رسیدن به ارزش افزوده و تولید بیشتر ، همواره حذف شده است.

عناصر ابتدایی و مهمی که در بالا گفته شد برای آثار ارزشمند هنری در حوزه نقاشیخط حتما باید در آن قابل مشاهده باشد و اگر دانشجوهای عزیز قصد دارند در حوزه آثار مدرن و دکوراتیو کاربکنند مانند برخی از فیلم ها و آثاری که در اینترنت مشاهده میشود که هنرمند یکسری کلمات کج و وش را بوسیله قلمو ( بدون در نظر گرفتن قواعد و اصول و مطالعه و تمرین ) حروف را بر روی بوم یا کاغذ و یا چوب و … اجرا میکند به هیچ عنوان نیازی به مواردی که در بالا ذکر شد نیاز نیست و شما از همین الان میتوانید هر آنچه که در تخیل و توهم خود حس میکنید را کاملا بدون تامل و با یک قلمو و کمی رنگ بر روی یک صفحه ایجاد کنید و در آخر هم اسم مدرن و اکسپرسیونیسم یا تابلو دکوراتیو را برای فروش به ان بچسبانید و وارد بازار های هنر کنید ( که متاسفانه چنین آثاری را حتی در جوامع مهم هنری هم میتوان شاهد بود و دید ) .
همانطور که بالاتر گفته شد معمولا اکثر آثار نقاشیخط کاملا عاری از ارزش های هنری هست و زمان گذشته هنرمند و حتی جنس و عیار زمان صرف شده در آثار بدلیل دغدغه های بسیار زیاد هنرمندان امروزی از آثار نقاشیخط حذف شده است و نیز چون برخی از اساتید هم به همین موضوع گرفتار هستند متاسفانه آن را در قالب اصولی از نقاشی در جامعه و یا دانشگاهها تدریس میکنند که در مقالات گذشته ( مدرنیسم یا عقب افتادگی در رابطه با آن بحث شد ) چرا که حتی کارشناسان فروش آثار هنری هم بیشتر بدنبال فروش آثار و رسیدن به ارزش های افزوده هستند تا مبانی و عناصری که حتی قبل تر از مبانی ترکیب بندی و فضا سازی در نقاشی بیان شده است و معنا و مفهوم و یا ثبت موضوع مهمی از تاریخ روزی که در آن در حال زیستن هستند .
پس اگر از آن دسته از افرادی هستید که علاقمند به هنر اصیل و واقعی نیستید و مانند خیلی از به اصطلاح اساتید امروز آموزش آیتم هایی که در بالا ذکر شد در حوصله و زمان شما نیست و مانند انها صرفا بخاطر مادیات یا پر کردن اوقات فراغت به این کار میخواهید بپردازید توصیه میشود که همین الان قلمو و بوم یک نقاشی را بردارید و با همان دست خط خود و سلیقه خود کاملا بدون توجه به گفتار تمام اساتید چند رنگ زیبا را برای دکوارتیو بودن آن انتخاب کرده و به نقاشیخط مشغول شوید و از هیچ چیزی هم هراسی نداشته باشید و بقول باصطلاح فرهیختگان بازار فروش آثار هنری امروز سبکی جدید هم در آثارتان نمایان خواهد شدو بطور کلی نقاشی از هیچ قانونی پیروی نمیکند و مبانی و اصول نقاشی و یا علوم بسیار سنگین و دقیقی که در خوشنویسی وجود دارد میتواند در مقابل کلمه مدرنیسمکم ارزش تر باشد ( چون از هیچ استادی الگویی نگرفته اید ) .

بکارگیری آیتم های اصلی در یک تابلو نقاشیخط

خوشنویسی :
در آینده با کامل کردن این نگارش و مقاله توضیح خواهیم داد که چرا خوشنویسی یا تذهیب به تنهایی میتواند تمامی مبانی و عناصر مهم در نقاشی را شامل بشود و چطوراز این مبانی و قوانین موجود در خوشنویسی باید در تابلو های نقاشی خط استفاده کرد
مهمترین و اصلی ترین موضوعی که آثار نقاشیخط را در دیگر آثار به برتری میرساند وجود نوشتار و معناگرایی و ادبیات و اشعار است بجای تاچ قلمو بر روی این سبک از آثارهنری است – چراکه وجود یک جمله یا حتی کلمه در یک اثر حقیقت نهفته در آن اثر را جایگزین توهمات آرتیست و یا آثارهنری تکراری خواهد کرد . بطور معمول نمیتوان خوشنویسی هایی سالم و صاحب اصل و ریشه را در نقاشیخط یافت و حتی در اکثر این آثار فقط چیزهایی شبیه به یک حرف از حروف الفبا را مشاهده میکنیم و دلیل آن فقط عدم توانایی آرتیست از اجرای صحیح آن رشته از خوشنویسی و یا نداشتن وقت کافی برای استفاده آن در نقاشیخط است و به همین دلایل در خیلی از تابلو های نقاشیخط شاهد خطوطی ( من در آوردی ) و یا خطوطی شبیه به خط کوفی و خطوطی که نیازی به تمارین پی در پی و مطالعه ندارد هستیم که فقط صرفا یک فضا و ترکیب یا ریتم را در آثار شما ساخته باشد و البته چه بسا که اگر مفهوم با کلمات دقیق نمایان باشد از دایره آثار ارزشمند و بازار هنر حرفه ای به احتمال زیاد طبق سلایق همیشگی کارشناسان بازارهنر حذف خواهد شد – استفاده از خوشنویسی و انتخاب هر یک از خطوط اصیل در یک تابلو نقاشیخط فقط به سلیقه آرتیست و یا ظاهری و موضوعی که او انتخاب کرده است مرتبط است و خارج از خطوط نستعلیق و شکسته نستعلیق و ثلث و نسخ و معلی و مبانی و عناصر قانون مند و دقیقی که کاملا قابل اندازه گیری هم هستند تابلو نقاشیخط را صرفا به سمت تابلو های دکوراتیو و بازاری سوق خواهد داد و زمان صرف شده در آثار را بسیار کاهش میابد و گذشته کاملا عاری از تجربه های نقاشی و خوشنویسی را در آرتیست پنهان نگاه میدارد .
بعنوان مثال سعی کنید در رابطه به ترکیب بندی های کلی که به چند قسم هستند در خوشنویسی مطالعه و تامل داشته باشید و ترکیب در حروف و کلمات و سطر نویسی و تریکب در صفحه دقت کنید و بعد از آن به قوانین خلق یک سیاه مشق نیز دقت بفرمایید – همین یک بخش از مطالعات در خوشنویسی _ شما را متوجه تمام ترکیب بندی های دقیق در خوشنویسی خواهد کرد و متوجه خواهید شد که دیگر نیازی به مبانی نقاشی برای ایجاد بافت و فضاسازی ها برای اجرای نقاشیخط ندارید و همین قوانین و اصول دوازده گانه خوشنویسی به خودی خود تمامی مبانی : ریتم ، ترکیب بندی و هماهنگی ، فضاسازی و فرم و بافت و دیگر مبانی موجود در نقاشی را بسیار دقیق تر ( حتی با اندازه گیری و زوایای بسیار حساب شده ) در خلق تابلوهای نقاشیخط برای شما روشن خواهد کرد و مبانی نقاشی در مقابل مبانی دقیق خوشنویسی ناقص تر و کم اهمیت تر جلوه خواهد کرد و یکی از دلایل آن میتواند وجود خط کرسی و حسن تشکیل حروف و اندازه گیری های دقیق در مبانی و اصول خوشنویسی باشد که شاید از سه هزار سال قبل تا کنون در حال تحقق و تکامل آن بوده اند.

چرا که حتی در اصول خوشنویسی خطوط انگلیسی و دیگر کشورها نیز اصول و خطوط کرسی متعددی وجود دارد و این قواعد مقدار فاصله و ریتم و ابتدا و وسط و انتهای حروف را نسبت به ارتفاع مشخص میکند و در خوشنویسی های خطوط ایرانی و عربی قوانین و ترکیب بندی و اندازه گیری های حروف بسیار دقیق هست که به طول حروف – کشیدگی ها – در حروف و کلمات – و مبانی بسیار گسترده و دقیقی که در خوشنویسی وجود دارد بطور معمول ممکن است در حصوله و وقت و زمان آرتیست های امروزی نگنجد چراکه زمان خلق آثار را بیشتر خواهد کرد و بنابر این همواره سعی میکنند تا در آموزش های نقاشیخط این موضوعات را بی اهمیت جلوه بدهند در حالی که شما با آموزش و مطالعه این اصول کاملا دقیق از مکان صحیح قرار گیری حروف و کلمات و حتی با فضاسازیها – بافت و فرم – عناصر بسیار گسترده ای که در آثار هنری مانند نقاشی قبلا مطالعه کرده اید بطور کامل و اصولی آشنا میشوید و زمان استفاده از کشیده ها و زوایایی که مفردات خوشنویسی وجود دارد و نحوه استفاده از این زوایا در اتصال حروف و کلمات دقت شما را در اجرای آثار نقاشیخط دو چندان میکند و کاملا با ترکیب – ریتم – کنتراست ها و هماهنگی و دیگر عناصری که در نقاشی تجربه کرده اید کاملا آشنا خواهید شد .

در خطوط معلی – ثلث – نسخ – شما میتوانید با نقطه گذاری ها و قراردادن کلمات در جای صحیح ( به انتخاب و سلیقه خودتان ) یک بافت یا فضایی زیبا خلق کنید و معمولا در اجرای نقاشی با این نوع خطوط و خوشنویسی ها اگر بخواهید قواعد و اصول آن را صحیح بکار ببرید کار شما دشوار تر خواهد بود و به همین دلیل این نوع خطوط بیشتر برای اجرای بافت یا یک فضا مدرن بکارگیری میشود که البته در خط ثلث و معلی بدلیل آزاد بودن در اندازه الف . نیز وجود کشیده هایی با ضخامت قلم نازکتر طرح های خاص زیادی را در نقاشیخط میتوان اجرا کرد که آثار محمد احصایی استاد برجسته و جهانی کشور ایران از آن دسته است و میتوانید از الهامات مربوط به آثار استاد محمد احصایی و نصرالله افجه ای بهرمند شوید.

در خطوط نستعلیق و شکسته نستعلیق نیز شما میتوانید با استفاده از کشیده ها و زوایایی که حروف کنتراست ها و بافت ها و اشکالی بسیار متفاوت با استفاده از اصول سیاه مشق یا حسن تشکیل حروف ، هم در سبک های مدرن و هم در سبک های رئال آثار فاخری خلق کنید . معمولا در خط شکسته نستعلیق کسی به قواعد و اصول توجه زیادی نمیکند و در این مورد سخت نمیگیرند و به همین خاطر اکثر آثاری که در خوشنویسی شکسته نستعلیق مشاهده میکنید بیشتر با قلم مو انجام میشود و در نتیجه آثار بسیار سریعتر خلق میشوند ، خط و خوشنویسی شکسته نستعلیق نیز بسیار زیبا و کار آمد میتواند به یک اثر نقاشیخط کمک کند و بطور کلی از خیلی از خطوط ( من در آوردی و دکوراتیو ) و همینطور خطوطی مانند رقعه و کوفی وقتی فقط از حروف استفاده میشود و معناگرایی از آن حذف میشود از قواعد و اصول خواصی پیروی نمیکندو استفاده از این نوع آثار هم معمولا زمان شما را برای خلق تابلو های نقاشیخط کمتر خواهد کرد و از همه مهمتر عناصر و مبانی و اصول فضاسازی ها و ترکیب بندی ها و هماهنگی های بین حروف و کلمات مخصوصا در خطوط نتعلیق و ثلث ذهن آرتیست را با اصول و موازینی که بطور اصولی قرار است در آثار هنری و همچنین در نقاشیخط استفاده شود بیشتر آشنا میکند چرا که گاهی لازم است که با در نظر گرفتن این اصول و قواعد و دانش کافی و رتیم کاملا دقیق نسبت به قواعد اصلی و فرعی ( مفردات خوشنویسی ) شکلی را برای یک کلمه یا جمله بسازید به نحوی که آن جمله یا کلمه شکلی کامل از اشیاء را به تصویر بکشد و یا اینکه در طراحی های آرم و یا مکانهایی از تابلو برای یک فرم خاص تسلط بسیار بیشتری را شاهد خواهید بود .

در نقاشی خط های امروز معمولا دو ترفند اشتباه همواره استفاده میشود :

اول اینکه : هنرمندی که حتی خوشنویسی را بطور کامل فرانگرفته است وهنوز توانایی اجرای تابلو ها یا نوشتار و حروف بزرگ را ندارد و به سراغ نرم افزار ها و شابلون میرود و پس از مدتی این شابلون ها را که متاسفانه بعنوان تکنیک معرفی میشود در حروف کوچک هم راه پیدا کرده است و این موضوع باعث فاصله گرفتن برخی از کارشناسان با اصالت و با سواد حوزه هنر از این نوع رشته هنری شد .

دوم اینکه : وقتی قرار است فقط چند رنگ سلیقه ای را صرفا برای یک تابلو دکوراتیوو ایجاد بافت یا فضا استفاده کنید – هم استفاده از قلمو بجای قلم چوبی خوشنویسی و هم حذف تمامی اصول و قواعد را شاهد خواهیم بود .
این دو مورد شما را به سمت هنری خواهد برد که فقط یک اتفاق چند ثانیه ای و بدون هیچگونه پیشینه و مطالعه و تمرینی آثار شما خلق کند و دیگر متوجه روش جایگزاری حروف بر روی یک صفحه ( خلوت و جلوت در خوشنویسی ) ترکیب بندی ها و عناصر بسیار مهم در فضاسازی و ریتم ها که موضوع بسیار بسیار مهمی هم در حوزه نقاشی و هم در بخش خوشنیویسی در تابلو های نقاشیخط هست نخواهید شد و به همین ترتیب از بقیه آیتم های بسیار مهم دیگر در نقاشیخط که در بالا نام برده شد بی اطلاع خواهید ماند و در نهایت تابلوی نقاشیخط شما صرفا یک تابلو دکوراتیو خواهد بود که فقط از عناصری مانند بافت و رنگ برخوردار است

art gallery khatgram

نقاشی و نگارگری


نگارگری و مینیاتور مکتب های زیادی دارد که هر مکتب مختص به یک مکانی خاص بود به نحوی که از هر نوع از این مکتب ها بانام های : هرات، بغداد، شیراز، خراسان، اصفهان، قزوین، بهبهان، تبریز و … نام میبردند و در این نوع از هنر هم الزاما بایستی که بعد از آموزش های نقاشی هنرمند آنقدر به نقاشی مسلط میشد تا بتواند سبکی از نگارگری را خلق کند و خارج از چهار چوب های گالری داران ایران این هنر هنوز در قلمزنی ها و حکاکی ها و برخی از مجسمه سازی ها استفاده میشود – زیرا خوشبختانه گالری داران ایران در این بازار وارد نشدند یا آن را بنا به فعالیت های سنگینی که بجهت حذف هنر اصیل ایران داشته اند حذف شده قمداد میکنند .
استفاده از تکنیک های اصیل نقاشی و مخصوصا نگارگری و مینیاتور قطعا به ابتدای طراحی یا پروژه و برنامه ریزی که شروع میکنید کمک بسیار زیادی خواهد کرد چرا که در این معقوله نیز در فضاسازی هایی مانند خوشنویسی و تذهیب بزرگترین راهنمای شما برای انتخاب یک اثر بدون تقلید و به اصطلاح خلق واقعی یک اثر است که با حذف همه آنها فقط میتوان مانند آثار مدرن در نقاشی که گاها از خطوط کج و وش و یا پاچش یک رنگ بر روی بوم استفاده میکنند هیچ نیازی به تامل و یا تجارب گذشتگان و اصول و مبانی برای اجرای نقاشیخط نیست، متاسفانه چنین اشتباهات بزرگ و فاحشی را در دانشگاهها نیز تدریس هم میکنند – چرا که همان اساتیدی که به چنین آثاری گرایش دارند وقت کافی برای تحقیق و توسعه و مطالعه و تمرین نداشته و ندارند و چنین آثاری باعث میشود شانس بیشتری برای خلق آثار بیشتر داشته باشند و کسی به این موضوع دقت نکرده و نمیکند که شخصیتی که اثری را در حوزه نقاشیخط معرفی میکند آیا بواقع از دانش کافی و تمارین و اجرای سالم در حوزه خوشنویسی برخوردار هست یا خیر و به همین ترتیب هیچکس توجه نمیکند آیا شخصیتی که سالهای سال فقط در حال اجرای نقاشی بوده است آیا شناختی با مبانی و تمارین و اجرای صحیح خوشنویسی دارد یا خیر .
گاها یافت میشود که نقاشان بزرگی با استفاده از یک قلم مو و یک رنگ در عرض چند ثانیه آثاری قابل تامل را خلق کرده اند – این در حالیست که آن استاد بزرگ قطعا زمان بسیار بسیار زیادی را برای آموزش های اصولی نقاشی و خوشنویسی صرف کرده است و همین موضوع هنرمندان تازه کار و امروزی را بر آن میدارد که بدون توجه به زمان گذشته صرف شده درآن هنرمند بزرگ آموزش ها و تمارین بسته به پرسپکتیو ها و کنتراست ها و سایه و روشن و نماها و فضا سازی ها و…. را بطور کل کنار بگذارند و اینچنین شاهد هستیم که همانطور که در مقاله ( دلایل عدم رشد هنر) ذکر شد هنر بلحاظ رشد در جامعه مدرن همان آثار سالهای 1980 را هنوز به نمایش میگذارد و معرفی میکند و هیچگونه رشدی در این خصوص نسبت به دیگر رشته های تخصیلی و صنعتی نداشته و ندارد .
پس استفاده از دانش های مهم و تمارین اساسی در فضا سازی کار شما رابطه مستقیم دارد با شناخت آثاری غیر مدرن و حتما بایستی در این خصوص از اصولی که در خوشنویسی و نگارگری و نقاشی و تذهیب هست استفاده کرد

نویسنده :  مهرداد مقدم

کپی برداری بدون ذکر منبع  مجاز نیست